Những Giấc Mơ Ở Hiệu Sách Morisaki

Hoàng hôn sayNơi không có đắng cayHoa sứ nở trắng lòng thanh khiếtChỉ còn tình yêu bất diệtAnh vuốt tóc emNơi không có hờn ghenNgười ta trở nên cao thượngEm ngả vào vòng tay độ lượngấp ám tự tin hơnNơi không có cô đơntigôn tràn ngập lốilời yêu không còn gian dốianh thay bằng nụ hônTrong cơn mơ người được sống người hơnMở mắt mới hay mình mất mátNơi sâu thẳm trái tim em vẫn hátLời yêu cho anh trong những giấc mơ qua.

II. Những tâm sự Việt kiều Mỹ và giấc mơ ở Mỹ

Tôi đã định cư Mỹ hơn 20 năm. Với khoảng thời gian như vậy, tôi muốn viết vài dòng chia sẻ cho các bạn dựa vào kinh nghiệm của bản thân tôi. Tôi viết có chữ đôi khi bị sai chính tả thì mong các bạn thông cảm cho. Điều mà tôi muốn chia sẻ là về những sự thật về những người việt Kiều bên Mỹ về cuộc sống, cuộc việc hay gia đình, lối sống…

Có câu này mà tôi thấy rất đúng. Ỡ Mỹ, người ta đi làm rất hăng say để trả tiền nhà, bảo hiểm, ăn uống và các thứ sinh hoạt khác. Nhiều người khác thì dành hầu hết thời gian rãnh cũng chỉ để làm việc kiếm thêm tiền. Vì có nhiều cơ sở mở cửa 24 giờ mỗi ngày, ví dụ như chợ Walmart, McDonald, etc. Đa số người Việt Nam đều mua cho mình một căn nhà bằng cách trả góp. Có nghĩa là mình có thể trả trước từ 3% cho đến 99%, sau đó hàng tháng mình trả cho ngân hàng, cho đến 15 hay 30 năm. Những khoản phí cho tiền ăn uống và bảo hiểm thì không là bao. Hơn nữa, tôi cũng nói thêm, nếu bạn nào có ý định định cư tại Mỹ thì khi qua đây bạn nên mua bảo hiểm vì tiền nhà thương bên đây rất đắt đỏ.

Ở Mỹ thì học sinh được miễn giảm hoàn toàn tiền học phí từ năm học mẫu giáo đến năm lớp 12 (Con những gia đình đầu tư theo diện EB5 cũng được quyền lợi này). Học sinh chỉ tốn chi phí cho các khoản ăn uống hằng ngày, trường hợp học sinh nghèo thì nhà trường sẽ miễn phí luôn tiền ăn uống, còn ngoài ra thì không còn tốn thêm bất cứ khoản phí nào. Cũng có nhiều cha mẹ tự đưa con cái đi học. Hoặc có thể đi xe bus, xe bus sẽ lại 1 khu tập trung rất gần nhà của mỗi học sinh và chở đến trường và đưa về ngay chỗ cũ. Vài tháng thì trường sẽ cho học sinh đi tìm thực tế (field trip) để quan sát những gì mà chúng đã học trong trường 1 cách thực tế và trung thực nhất, ví dụ như đi tham quan viện bảo tàng, tòa bạch ốc, các nông trại, etc. Học sinh kém môn nào thì sẽ được giáo viên kèm thêm môn đó. Ngoài ra, bên Mỹ không có dạy thêm như ở Việt Nam.

Và khi lên đến bậc đại học, nếu không có tiền trang trải việc học thì học sinh có thể vay của chính phủ với lãi suất rất thấp. Và khi học xong thì có thể đi làm và trả sau.

Tùy thuộc và những tiểu bang khác nhau mà lương của bạn kiếm được cũng sẽ khác nhau. Nơi có mức sống thấp thì đồng tiền kiếm ra ít. Thống kê cho thấy 3 tiểu bang có người Việt Kiều định cư nhiều nhất là California, Washington và Texas. Có nghĩa là nếu bạn định cư Mỹ hay rõ hơn là có ý định sinh sống ở bang Cali thì dù công việc thấp thế nào đi chăng nữa,thì công ty cũng phải trả cho bạn $8.00 đô la mỗi giờ làm việc. Vì đây là mức lương tối thiểu do chính phủ đã quy định. Và mỗi năm chính phủ sẽ tăng mức lương cho phù hợp với sự thay đổi chi phí mỗi năm.

Và một sinh viên khi ra trường thì cũng tùy vào khả năng của ngừoi đó mà có thể có mức lương khác nhau. Trung bình vào năm 2012, mức lương của kế toán khoãng $40,000 1 năm($3,500 mỗi tháng) va lập trình viên là khoãng $50,000 1 năm ($4,200 mổi tháng). Mổi năm, nhân viên dược tăng khoãng 2 đến 10%.

Những thành tựu nổi bật của người Việt kiều Mỹ?

Thành công trong nhiều lĩnh vực: Kinh doanh, khoa học kỹ thuật, nghệ thuật, thể thao,…

Góp phần thúc đẩy quan hệ Việt – Mỹ: Giới thiệu hình ảnh Việt Nam đến bạn bè quốc tế.

Gửi tiền về quê hương: Góp phần phát triển kinh tế, xã hội của Việt Nam.

Giữ gìn bản sắc văn hóa Việt: Giới thiệu văn hóa Việt Nam đến cộng đồng Mỹ.

Thành lập nhiều tổ chức cộng đồng: Giúp đỡ người Việt Nam tại Mỹ.

Khi biết tin mẹ có bầu, lại con trai, thì dường như hết thảy tâm trí sức lực của mẹ và mọi người đã dồn sang việc chăm sóc cho “em bé”. Thực tình thì tôi cũng rất háo hức với việc sắp có em bé và muốn quan tâm đến mẹ, nhưng tôi không làm được. Những lúc mẹ khom người để vệ sinh cho tôi, gương mặt xanh xao thoáng nhăn nhó, tôi muốn đưa bàn tay nhỏ xíu của mình lên xoa vào bụng mẹ, vỗ về trò chuyện với em bé như bố vẫn làm nhưng đôi bàn tay của tôi cứ thõng thượt mềm oặt như cọng dưa héo. Tôi chỉ biết nhìn mẹ đăm đắm, cảm giác vừa tủi thân vừa áy náy hối lỗi. Sắp mười tuổi mà tôi vẫn chưa thể bày tỏ được tình cảm yêu thương với mẹ, dù chỉ một hành động nhỏ nhoi như thế.

Cứ cuối tuần bà ngoại lại lóc cóc đi xe ôm mang đến cho mẹ khi thì chục trứng gà so cùng mấy quả trứng ngỗng, lúc thì con cá chép với mớ tôm đồng còn tươi roi rói. Bữa cơm nào bà nội cũng săm soi từng món ăn, đánh giá mức độ bổ dưỡng hay nguy hại để nài ép hoặc ngăn cản việc ăn uống của mẹ. Bố thì mang về những cuốn sách chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ mang thai. Trong bữa ăn tối, mọi người nói chuyện về việc chọn tên để đặt cho em. Mẹ uể oải ăn bát gà ác tần thuốc bắc bà nội đã hì hụi làm từ chiều. Nhưng chỉ được mấy phút, mẹ bưng miệng chạy nhào về phía nhà vệ sinh, nôn ói và ho sặc sụa. Bố hỏi với vào: có sao không em? Ông nội buông đũa thở dài. Có tiếng xả nước xoe xóe. Mẹ đi lướt qua tôi, tôi thoáng ngửi thấy mùi ngải cứu nồng nồng còn vương theo. Mẹ trở lại bàn ăn rồi cắm cúi ăn tiếp như thể sợ bà nội mắng. Cả nhà lại tiếp tục ăn uống. Bà nội phàn nàn rằng có khi con gà ác mà bà ngoại gửi lên còn non nên gây tanh, vì thế mẹ mới bị ói ra nhanh như thế. Ông nội tặc lưỡi, cứ ăn được cơm là chắc dạ nhất, các thức không ăn được thì đừng cố. Bố thì bảo mai sẽ gọi điện nhờ bác Tâm mua thêm mấy loại thuốc bổ cho mẹ uống, cả thuốc chống nôn nữa, chứ ăn gì nôn ra hết thế thì vừa phí của mà lại hại người.

Cả nhà ăn xong, bố giúp mẹ dọn dẹp. Bà nội mang túi cam mà hồi chiều bà ngoại gửi lên, tẩn mẩn ngồi gọt và bày ra chiếc đĩa sành. Ông nội nhón lấy một múi rồi đi về phía chiếc cũi, cúi xuống đặt vào miệng tôi miếng cam đã gảy sạch hạt. Tôi mút mút miếng cam, vị nó hơi chua, tôi nhăn mặt, khẽ lắc lắc đầu. Ông biết ý, không cố bắt tôi ăn như bà nội vẫn làm. Bà hay bảo mẹ phải cho tôi ăn nhiều cam thì mới bớt được những đốm phát ban li ti sau lưng. Ông vừa trò chuyện với tôi vừa buộc lại quả bóng bay màu cam xuống gần với tôi hơn. Quả bóng ấy ông mang về cho tôi từ tuần trước. Dưới bóng đèn điện vàng vọt, màu nó sậm lại, đỏ nhờ nhợ như màu máu. Tôi rất sợ quả bóng ấy nhưng ngày ngày vẫn phải nhìn thấy nó phất phơ trên đầu. Trông nó như một giọt máu khổng lồ. Và tôi cứ tưởng tượng nếu chẳng may nó vỡ, tôi sẽ bị ngập ngụa trong một mớ hỗn độn nhầy nhụa đỏ ối. Tôi chỉ mong sợi dây bị đứt, quả bóng sẽ bay tuột ra ngoài cửa, bay qua vòm cây xanh mướt trước nhà, biến mất vào khoảng không vời vợi. Và bố sẽ thay vào đó một quả bóng bay hình con mèo con thỏ màu xanh mà tôi từng được trông thấy trên ti vi.

Buộc xong quả bóng bay, ông tần ngần đứng nhìn tôi một chút rồi lặng lẽ đi về phía tấm phản gỗ giữa nhà, nơi bà nội đã để sẵn những cuốn Kinh Địa tạng dày cộp. Ông bà thường rì rầm đọc kinh ngay sau bữa ăn tối. Mùi hương trầm vấn vít thơm dìu dịu lan tỏa khắp ba gian nhà. Trong lúc ông bà đọc kinh, mẹ thường ngồi xuống sàn nhà, tựa lưng vào tường, thò tay qua thanh chắn cũi, mân mê bàn tay nhỏ xíu của tôi. Tay mẹ lành lạnh, ấp một lúc vào tay tôi mới ấm dần lên. Tôi chờ đợi mẹ quay lại cười hỏi chuyện tôi như mỗi chiều mẹ đi làm về. Nhưng không. Dường như mẹ muốn giữ sự im lặng tuyệt đối trong lúc ông bà đọc kinh. Gương mặt mẹ lặng phắc như một pho tượng cổ, chỉ có những nhịp thở phập phồng nặng nhọc. Ông bà tụng kinh xong, một hồi chuông mõ rộn vang, mẹ như sực tỉnh, uể oải chống gối đứng dậy, khom người bế tôi ra khỏi cũi đi về căn buồng bên trái của bố mẹ.

Từ cách đây một tháng, buổi tối bà nội bế tôi sang gian buồng bên phải ngủ cùng bà. Bà bảo mẹ phải tách dần tôi ra cho quen kẻo ít bữa nữa có em bé, tôi lại khiến mẹ vướng bận, cai ngủ có khi còn khó hơn cả cai sữa, cứ rịt hơi mẹ rồi lại khổ. Dù vậy, khoảng giữa đêm, chỉ cần nghe tiếng ậm ọe của tôi, mẹ vẫn trở dậy sang với tôi, lúc thì pha cho tôi một bình sữa, khi thì cho tôi đi vệ sinh. Rồi mẹ khẽ khàng đặt tôi nằm xuống bên cạnh bà. Bà quờ tay vỗ nhẹ vào lưng tôi, bàn tay khô ráp của bà cầm lấy bàn tay nhỏ xíu của tôi xoa xoa nắn nắn. Lát sau, bàn tay bà lỏng dần, bà quay ra thở đều đều. Tôi thì vẫn thức chong chong, thi thoảng nghe thấy tiếng mẹ rên khe khẽ vọng lại từ buồng bên kia. Hình như mẹ đau lưng hay có khi em bé đạp mạnh khiến mẹ đau cả bụng nữa. Tôi vẫn nhớ hơi mẹ lắm. Có đứa trẻ nào lại muốn “cai” mẹ đâu.

Chiều nay bà nội đang cho tôi ăn thì bố gọi điện về. Bà vội vàng đặt tôi vào cũi rồi quày quả xách túi đồ đã chuẩn bị sẵn đi theo bác Tấn xe ôm đầu xóm. Buổi tối, tôi ngủ cùng ông nội trên tấm phản gỗ kê giữa nhà. Có vẻ như lạ giường, tôi không ngủ được, cứ xoay qua xoay lại, trườn mình ra khỏi tấm nệm mỏng. Mặt phản lạnh và cứng ngắc khiến lưng tôi ê ẩm đau, tôi ri rỉ khóc, tiếng khóc yếu ớt như tiếng mèo kêu. Ông trở dậy, bế tôi đặt nằm gọn lại trong tấm nệm dài hơn một mét ấy. Sợ tôi ngọ ngoạy lại trườn xuống phản, ông chèn thêm chiếc gối dài và con búp bê nhỏ. Rồi ông đi pha sữa. Ông vừa đặt núm bình vào miệng tôi thì tôi giật mình khóc ré lên. Sữa nóng quá. Nước mắt nước mũi tôi giàn giụa. Ông luống cuống đi lấy cho tôi chén nước lạnh. Ông lập cập rót sữa ra chiếc bát con, thổi cho nguội bớt rồi nâng tôi dậy, bón cho tôi từng thìa. Sữa ông pha đặc khé nhưng tôi vẫn cố nuốt để ông yên tâm dù không thấy đói. Bàn tay ông run run khiến sữa thi thoảng lại rây rớt ra má ra cổ khiến tôi có cảm giác nhính nhớp khó chịu. Nếu bình thường mẹ sẽ để sẵn một chiếc khăn ướt bên cạnh để lau cho tôi nhưng ông thì chắc không nhớ ra điều đó.

Ông bảo: bà và bố ở lại bệnh viện với mẹ. Tôi mở to đôi mắt nhìn ông tỏ vẻ lo lắng. Ông cười trấn an rằng mẹ sắp sinh cho tôi một em trai, nhà mình sẽ có người nối dõi, thiên hạ sẽ chẳng ai dám bảo nhà mình vô phúc nữa. Ông khẽ vuốt mái tóc lưa thưa của tôi, bàn tay khô ráp nắn nắn đôi chân tong teo của tôi. Tôi thở phào, cố cử động khuôn miệng và cặp mắt tỏ vẻ phấn khích. Tôi vui lắm. Vì tôi sẽ không phải chơi một mình nữa. Bố sẽ đặt em bé vào cũi ngồi chơi cùng tôi, gắn mấy bánh xe vào chân cũi để bà đẩy hai chị em ra ngoài ngõ, đi chơi đây đó quanh các nhà trong xóm. Mọi người sẽ khen tôi xinh như búp bê, bảo hai chị em giống nhau như hai giọt nước, khen mẹ tôi khéo sinh đủ nếp đủ tẻ… Rồi em trai tôi sẽ biết ngồi, biết đứng, biết đi. Em sẽ mở cũi dắt tôi ra sân. Tôi lò dò từng bước đi theo em. Hai chị em hòa cùng vào đám trẻ hàng xóm chơi bán đồ hàng, chơi kình nhau, chơi trốn tìm. Rồi lớn lên, hai chị em đi học, tôi sẽ có người che chở bảo vệ.

Tôi cứ miên man tưởng tượng ra viễn cảnh vui vẻ ấy mà chẳng thể ngủ được, cứ ngọ ngoạy, xoay qua xoay lại. Ông nội tưởng tôi hờn lẫy vì nhớ mẹ nên cứ vỗ về, rì rầm kể những câu chuyện cổ tích mà tôi tưởng như đã thuộc lòng. Thi thoảng thấy mẹ kể truyện cổ tích cho tôi nghe, bà nội lại bảo đó là những câu chuyện hoang đường. Làm gì có chuyện người chết rồi mà chỉ cần vảy mấy giọt nước thần là sống lại được. Ngay như tôi đây, bà đã tốn mất bao nhiêu tiền của, chỉ mong tôi ngồi dậy đứng dậy và cười nói được như những đứa trẻ khác mà sao khó khăn đến thế.

Tôi cố gắng ậm ọe để cắt ngang câu chuyện ông đang kể. Dường như ông hiểu được suy nghĩ của tôi, ông vỗ về: “Hôm nay ông kể chuyện khác cho Bống nghe nhé!” Và ông kể về những năm tháng đi chiến đấu của mình. Hình như đây là lần thứ hai ông kể. Lần trước ông mới chớm kể thì bà gạt đi. Ông nói chuyện chiến tranh thì con bé làm sao mà hiểu được, chỉ có tôi thấy đau lòng thôi... Ông ngừng bặt và không bao giờ đả động lại chuyện ấy nữa. Vậy mà chẳng hiểu sao hôm nay ông lại kể. Ông kể như tâm sự trút bỏ nỗi niềm, lại như nhen nhóm hi vọng. Ông kể về những nơi mình từng ở, từng đi qua. Từng khúc suối quả đồi cứ lần lượt hiện lên trong nỗi niềm thao thiết, hoang hoải bất an. Những con suối trong vắt nhìn thấy đáy mà chẳng hề có con cá hay cọng rong rêu nào. Những quả đồi cây cối khô cháy tàn lụi sau mỗi đợt ném bom. Những người đồng đội của ông nước da xanh tái, tóc cứ rụng cả mảng...

Sau chiến tranh, ông trở về nguyên vẹn lành lặn. Ai cũng bảo ông may mắn so với biết bao người nhập ngũ cùng đợt. Ông nên duyên với bà, cô công nhân nhà máy dệt xinh đẹp hoạt bát. Nhưng ông bà hiếm hoi, chỉ sinh được duy nhất bố tôi sau mấy năm ngằm ngặp đợi chờ. Sau bố, bà có mang thêm mấy bận nữa nhưng đều không giữ được. Ơn trời, bố tôi khỏe mạnh, ngoan ngoãn, học hành giỏi giang tấn tới nên ông bà cũng mừng lòng. Bố lấy mẹ, người bạn học cùng lớp đại học, người ở huyện dưới. Nhưng rồi bi kịch “muộn mằn, hiếm hoi” lại lặp lại. Trước khi sinh được tôi, mẹ đã phải bỏ mất “hai đốt”. Bao nhiêu lời khẩn cầu tha thiết của bà nội thấu tỏ khắp các đền phủ quanh vùng, bao nhiêu hi vọng gửi gắm vào những thang thuốc an thai nhưng cũng chẳng thể giữ được sinh linh bé nhỏ ở lại trong mẹ. Cả hai lần, cứ mang thai được vài tháng, sau một cơn đau bụng quằn quại, những sinh linh bé nhỏ lại trôi ra theo dòng lũ đỏ ối. Chỉ còn nỗi đau ở lại cùng những dòng nước mắt mặn chát. Mẹ cứ gầy rớt như tàu lá.

Năm năm sau ngày cưới, mẹ mới sinh được tôi. Cả nhà chăm bẵm tôi lắm. Nhưng tôi chẳng theo đúng cái cữ “ba tháng biết lẫy, bảy tháng biết bò, chín tháng lò dò biết đi” như mọi người mong đợi. Hai tuổi, tôi vẫn không thể ngồi lên được, chỉ có thể nhúc nhích trườn bò chậm chạp trong khoảng chật hẹp của chiếc cũi mà ông nội đã cặm cụi đóng từ những thanh tre thanh gỗ vót nhẵn hín. Bố mẹ mang tôi đi khắp các bệnh viện nhưng tôi vẫn chẳng cải thiện được là bao. Mười tuổi, tôi vẫn trong hình hài đứa trẻ lên bốn, chỉ giao tiếp với mọi người bằng ánh mắt vời vợi đăm đắm và nụ cười nhệch nhạc. Mỗi năm vào ngày sinh nhật tôi, mẹ làm một mâm cơm tươm tất mời bà ngoại lên, có lần bác Tâm cũng về. Mọi người ăn uống và chuyện trò dè dặt.

Tôi thấy ông nội nhẩn nha uống rượu. Hàng ngày, rất ít khi ông uống rượu như thế. Mặt ông đỏ bầm lại. Rồi ông lảo đảo đi ra ngồi phịch xuống tấm phản, tiếng thở dài của ông lọt thỏm trong tiếng ti vi đang phát chương trình kỉ niệm ngày Thương binh liệt sĩ.

Giờ mẹ sắp sinh được em trai. Vậy là gia đình tôi sắp đón một niềm vui lớn. Chắc ông bà không còn phải tụng kinh mỗi tối. Căn nhà ba gian hai chái sẽ bớt đi những tiếng thở dài. Bố bảo sẽ cơi thêm khoảnh hiên phía buồng của bố mẹ, trổ rộng thêm cửa sổ hướng đông cho ánh nắng tràn vào vì nắng buổi sớm rất tốt cho trẻ nhỏ. Bà nội hưởng ứng. Ừ, thay đổi cả hướng giường ngủ nữa, biết đâu lại sòn sòn thêm vài đứa ấy chứ…

Tôi lơ mơ ngủ. Trong giấc mơ, tôi thấy quả bóng bay màu cam treo ở đầu cũi của mình đứt dây và bay ra cửa, vướng vào bụi hoa hồng đầu hiên, tiếng vỡ giòn tan như tiếng cười, những mảnh vụn đậu lên cành lá hóa thành những bông hoa rực rỡ…

Mấy hôm sau, mọi người đưa mẹ từ bệnh viện phụ sản về. Tôi cố phát ra những âm thanh quen thuộc để gây sự chú ý của mọi người. Nhưng dường như chẳng ai để ý đến tôi. Bố dìu mẹ vào trong buồng. Bà nội ôm một “bọc vải” gọn lỏn trong vòng tay còn bà ngoại thì xách cái làn tã lót đi sau. Tất cả im lặng. Có vẻ như mẹ còn đau lắm. Tôi thấy mẹ vừa đi khom lưng vừa thút thít khóc. Bà ngoại cũng sụt sùi theo. Bà nội bế “bọc vải” vào trong buồng cho mẹ rồi quay ra ngoài thắp hương lên ban thờ gia tiên. Bố và ông ngồi lặng phắc trên tấm phản gỗ. Chỉ có tiếng thở dài khiến căn nhà như rộng thêm ra.

Tôi xoay người bên trái lại xoay qua bên phải, ậm ọe như muốn hỏi. Sao mọi người không vui khi mẹ trở về? Chẳng phải mấy hôm nay cả nhà bận rộn sắm sửa đưa mẹ đến bệnh viện để sinh em trai hay sao? Nhưng tôi không thể cất được thành lời. Cũng không ai có ý định trả lời cho tôi. Chỉ có khói hương vấn vít làm đỏ mắt bà nội. Ông nội ho khan rồi rót nước uống nặng nhọc như cố nuốt trôi một thứ gì nghẹn trong cổ họng. Trong buồng, tiếng bà ngoại dỗ dành, mắng vốn mẹ. Đừng khóc nữa, kẻo bị hậu sản thì khổ lắm…

Trên ban thờ, khói hương nghi ngút. Ở giữa là tấm ảnh của cụ ông và cụ bà. Bát hương gia tiên đặt trên kệ tam cấp, vồng lên những tàn hương màu khói, ở dưới là mấy chiếc bát hương nho nhỏ. Đó là những bát hương dành cho “cô bé, cậu bé tại gia”, những sinh linh phải hóa kiếp khi chưa kịp chào đời.

Trên giường của bố mẹ luôn có thêm hai chiếc gối con con. Có lần thấy bố lấy chúng để chèn hai bên người cho tôi nằm ngay ngắn, bà nội đã mắng té tát. Bà bảo hai cái gối đó là của “hai cậu bé tại gia”, lúc nào cũng phải đặt ngay ngắn ở phía trên kẻo “các cậu” giận mà quấy rầy bố mẹ, trêu chọc cả “em bé” nữa. Mẹ thì có vẻ rất sợ hai chiếc gối nhỏ xíu có những sợi tua rua kim tuyến ấy. Mẹ thường để gọn trên đầu giường về phía bố vẫn nằm, phủ lên trên bằng tấm khăn màu xanh nhạt. Nhưng có lần tôi thấy mẹ vùi mặt vào đó khóc nức nở. Ấy là cái lần mẹ mang tôi từ bệnh viện về sau đợt điều trị dài nhất.

Ngày đầy cữ của em bé trùng với sinh nhật của tôi, lại đúng vào chủ nhật nhưng chẳng có khách khứa nào được mời đến ngoài bà ngoại và bác Tâm, chị gái cả của mẹ đang làm y tá bệnh viện trên Hà Nội. Lạ quá, tôi nhớ bố từng bảo bao giờ đầy cữ em bé thì sẽ tổ chức liên hoan thật to, mời hết cả các bác bên ngoại và đồng nghiệp đến cơ mà. Sao nhà lại lặng ngắt thế này? Chỉ có bác Tâm và bố tất bật từ bếp lên nhà chuẩn bị các thứ đồ lễ. Bà ngoại giúp bà nội ngồi sắp xếp bày biện vàng mã, hoa quả và đồ cúng chúng sinh. Thi thoảng bà nội lại tặc lưỡi: chả còn biết thiếu thứ gì không kẻo các ngài lại quở chết. Thôi thì thành tâm là chính…

Ba giờ chiều, ông thầy cúng mới về tới nơi. Nghe nói ông ấy ở tận Hòa Bình, bà nội phải cất công lên tận nơi khẩn khoản mới mời được về. Ông thầy ngó nghiêng săm soi một hồi và gật gù: gia chủ cứ thành tâm lễ cho mát mẻ, bề trên thấu tỏ ban phước, rồi sẽ được con đàn cháu đống. Trên ban thờ, khói hương cuộn thành từng vòng mờ mờ ảo ảo. Dưới tấm phản gỗ bày la liệt xôi chè oản quả, năm ông ngựa đủ màu, những bức hình nhân mỏng dính, những bộ quần áo giấy sặc sỡ và rất nhiều xấp tiền vàng xanh đỏ. Trên chiếc chiếu hoa trải giữa nhà, ông thầy cúng mặc bộ quần áo màu vàng xuộm rộng thùng thình. Bên cạnh, ông bà nội ngồi chắp tay nghiêm cẩn. Phía sau, bố mẹ tôi cũng ngồi đăm chiêu. Mẹ như lọt thỏm trong chiếc áo gió màu đỏ sậm. Lại là màu đỏ giống như màu máu khiến tôi chờn chợn. Tôi khẽ cất tiếng ậm ọe để gọi mẹ nhưng dường như mẹ không nghe thấy vì hai lỗ tai đang nhét hai đụn bông nhỏ. Có vẻ như mẹ vẫn đau. Thi thoảng mẹ hơi khom lưng, khẽ nhăn mặt cố nén những tiếng xuýt xoa khe khẽ sau cặp môi trắng bệch. Tiếng chuông mõ bắt đầu rộn lên. Khô khốc. Bấn loạn. Tiếng ông thầy cúng đều đều như tiếng tụng kinh hàng ngày của ông bà nội. Nhưng tôi nghe như có gì đó nghèn nghẹn, nhưng nhức, tức tưởi.

Sau một hồi chuông mõ hối hả, ông thầy cúng quay sang bà nội nói gì đó. Bà quay sang bố. Bố đứng dậy đi vào buồng ôm ra cái “bọc vải” và cả hai chiếc gối nhỏ có những sợi tua rua kim tuyến đặt vào lòng mẹ. Rồi bố đến bên chiếc cũi, bồng tôi dậy và tiến lại ngồi sát bên mẹ. Bố sửa lại cái yếm của tôi cho ngay ngắn. Ông thầy cúng xoay người, tay cầm ba que hương đang cháy dở huơ huơ lên mặt bố mẹ tôi và dừng lại trước mặt tôi. Những đốm lửa đỏ rực. Khói hương ngun ngút khiến tôi hắt hơi mấy cái liền, nước mắt nước mũi giàn giụa. Có một chút tàn hương rơi xuống má tôi bỏng rát, tôi muốn đưa tay gạt nó đi mà không thể. Chắc bố cũng chẳng để ý. Tôi phải nghiêng đầu sang một bên cho nước mắt chảy xuống để làm mát chỗ bỏng rát ấy.

Những đốm lửa vẫn nhảy múa trên tay ông thầy cúng. Bố bế xốc tôi lên. Tôi cố nhướn người để nhìn sang “bọc vải” đang nằm gọn trong lòng mẹ. Ngực tôi chợt như tắc nghẹn. Một khuôn mặt bé xíu và đỏ au như quả táo lọt thỏm trong chiếc mũ vải. Một chiếc miệng nhỏ xíu xinh xắn. Chiếc mũi bé hin hin đáng yêu. Nhưng ở chỗ lẽ ra là một đôi mắt he hé mở lại chỉ là hai cục thịt nhỏ xíu trũng xuống xám xịt. Tại sao em tôi lại như thế này?

Tay chân tôi yếu ớt, thân thể tôi bấy bớt, tôi chẳng thể nói cười như những đứa trẻ khác. Nhưng mọi người vẫn bảo tôi có khuôn mặt đẹp như búp bê với một đôi mắt biết nói. Nhiều lần mẹ bế tôi lại gần chiếc gương cạnh cửa sổ. Tôi nhìn thấy mình trong gương. Mắt tôi giống mắt mẹ, đen láy và tròn xoe. Bố bảo ngày trước mẹ đẹp nhất khoa, rồi mai này lớn lên tôi cũng sẽ xinh đẹp như mẹ.

Còn em trai của tôi, em cũng đẹp như một chú búp bê nhỏ. Nhưng sao em lại không có đôi mắt giống mẹ. Không có mắt thì làm sao nhìn thấy mọi người? Không có mắt thì làm sao đọc được những vui buồn trong mắt mẹ? Làm sao thấy được mẹ đẹp như một pho tượng cổ mỗi lúc im lìm ngồi nghe ông bà nội tụng kinh?

Ông thầy cúng đưa cho ông nội tôi cụm hương đang cháy dở, ra hiệu cắm lên ban thờ. Ông nội lật đật làm theo. Bà nội sì sụp khấn vái. Lại một hồi chuông mõ rộn lên hối hả. Mẹ ôm “bọc vải” thẫn thờ đi vào buồng.

Bố đặt tôi vào cũi rồi cùng bà nội bê hết đám vàng mã ra sân. Những lưỡi lửa liếm nhanh trên những tấm hình nhân mỏng dính. Lửa cháy sáng rực cả góc sân. Ông thầy cúng cầm cút rượu tưới lên đám tro tàn rồi vội vã xin phép đi luôn vì xe đã đợi sẵn. Ông nội tiễn khách ra tận cổng rồi thập thững đi vào, một tràng ho khô khốc như cứa vào chiều chạng vạng.

Buổi tối, bà ngoại và bác Tâm ở lại ăn cơm cùng gia đình. Bác Tâm gỡ quả bóng bay màu cam ra khỏi chiếc cũi của tôi vì nó đã bị xẹp, thay vào đó một hình ngôi sao màu xanh nhạt. Rồi bác bế tôi vào ngồi cùng mâm với mọi người. Bác vừa nắn nắn đôi chân tong teo của tôi vừa bảo: “Dì Thanh cứ giữ gìn sức khỏe để chăm sóc bé Bống và cu Tí. Còn chú Kiên cố gắng dành dụm tiết kiệm, lần sau đi khám sàng lọc cẩn thận. Kĩ thuật y tế giờ tiến bộ, sẽ có nhiều hi vọng…”

Bữa cơm diễn ra chóng vánh. Mẹ đi vào buồng với em bé. Bác Tâm đưa tôi cho bà ngoại ẵm để phụ giúp bố tôi dọn dẹp mâm bát. Bà ngoại ôm lấy tôi vỗ về: có đầu có đuôi nuôi lâu cũng lớn, cháu bà xinh như búp bê thế này cơ mà…

Tay chân tôi cựa quậy phấn khích, mắt tròn xoe, miệng mấp máy muốn cười.

Rồi tôi sẽ có những đứa em lành lặn, xinh xắn…

Trên ti vi đang phát chương trình về ngày Thương binh liệt sĩ. Bà nội nhắc ông vặn nhỏ lại để chuẩn bị đến giờ tụng kinh…

Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden vừa công bố chương trình hợp pháp hóa nhập cư quy mô lớn, mang lại cơ hội cho hàng trăm nghìn người nhập cư không có giấy tờ có thể hiện thực hóa "giấc mơ Mỹ". Đây được đánh giá là một bước đi quan trọng nhằm củng cố thông điệp tranh cử của ông Joe Biden.

Mở đường cho hàng trăm nghìn người nhập tịch

Mỹ hiện cung cấp con đường trở thành công dân cho người nhập cư kết hôn với công dân Mỹ và vào nước này hợp pháp bằng thị thực. Tuy nhiên, trong trường hợp vợ/chồng không có giấy tờ hợp pháp đang sống ở Mỹ sẽ phải về nước và nộp đơn xin quốc tịch tại lãnh sự quán, quá trình này có thể mất từ ​​​​3 đến 10 năm. Hệ thống nhập cư này “khá cồng kềnh” dẫn đến những rủi ro vì không có được sự bảo đảm rằng họ có thể quay lại Mỹ hay không. Vì vậy, họ thường sẽ lựa chọn tiếp tục sống ở Mỹ mà không có giấy tờ và không có khả năng làm việc hợp pháp tại quốc gia này.

Để tạo cơ hội mới cho người nhập cư trở thành công dân Mỹ, chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã đưa ra chính sách nhập cư sâu rộng mới. Theo đó, vợ/chồng hoặc con cái của người nhập cư có thể xin thường trú nhân (tức thẻ xanh) mà không phải ra nước ngoài, và khi được cấp thẻ xanh, họ có thể nộp đơn xin cấp quốc tịch Mỹ. Động thái này sẽ mở đường cho khoảng nửa triệu người nhập cư không có giấy tờ hợp pháp được cấp quyền công dân, cũng như tránh nguy cơ bị trục xuất.

Theo Bộ An ninh Nội địa (DHS), để đủ điều kiện cấp quốc tịch Mỹ, vợ/chồng phải kết hôn và sống ở Mỹ ít nhất 10 năm tính đến ngày 17.6.2024, và “không gây ra mối đe dọa nào cho an toàn công cộng hoặc an ninh quốc gia”. Các biện pháp mới được sẽ giúp khắc phục những vấn đề nêu trên mà không có bất kỳ thay đổi cơ bản nào trong luật nhập cư hiện hành.

Tổng thống Joe Biden nhấn mạnh rằng, những người nhập cư ở Mỹ trong nhiều thập kỷ qua đã nộp thuế, cũng như có sự đóng góp nhất định cho cộng đồng và nền kinh tế của đất nước. Chính vì vậy chính sách cải cách nhập cư mới đã phản ánh sự cần thiết của một hệ thống nhập cư nhân đạo, bảo vệ những người không có giấy tờ đã có gia đình đang sống tại Mỹ trong nhiều năm qua. Chính quyền của Tổng thống Joe Biden đặt mục tiêu khởi động chương trình này trong những tháng tới, tuy nhiên mức phí đăng ký vẫn chưa được xác định.

Ngoài ra, đây cũng được đánh giá là một trong những chương trình hỗ trợ lớn nhất của chính phủ liên bang dành cho người nhập cư không giấy tờ, kể từ khi Tổng thống Barack Obama công bố chương trình Tạm hoãn trục xuất trẻ nhập cư bất hợp pháp (DACA) hay còn gọi là “Dreamers” vào năm 2012.

Bên cạnh chính sách hỗ trợ người nhập cư không giấy tờ, Tổng thống Joe Biden cũng công bố một quy định mới, cho phép những người nhận lợi ích từ chương trình DACA và những người không có tư cách pháp nhân được cấp thị thực H-1B (thị thực chuyên môn). Điều này sẽ mang lại sự bảo vệ mạnh mẽ hơn so với giấy phép làm việc do DACA cung cấp cho những người nhập cư đủ điều kiện. DACA hiện đang phải đối mặt với những thách thức pháp lý và không còn chấp nhận đơn đăng ký mới nữa.

Theo các chuyên gia, những biện pháp sâu rộng mới của chính quyền Tổng thống Joe Biden nhằm giúp xoa dịu những chỉ trích gay gắt từ phe cấp tiến của Đảng Dân chủ và dư luận, về một loạt biện pháp hạn chế nhập cư được công bố vào hôm 4.6.

Theo đó, Tổng thống Joe Biden đã áp đặt các hạn chế mới nhằm cấm hầu hết những người di cư vượt qua biên giới phía Nam nước Mỹ mà không được phép xin tị nạn ở nước này, nếu số lần vượt biên trái phép trung bình hàng ngày vượt quá 2.500 lượt. Các quy định mới có hiệu lực từ ngày 5.6 và được giữ nguyên cho đến khi số lượng người vượt biên trái phép giảm xuống dưới mức trung bình hàng ngày là 1.500 lượt trong một tuần. Các hạn chế sẽ được tái áp dụng nếu con số tăng trở lại. Tuy nhiên, quy định có ngoại lệ đối với trẻ vị thành niên không có người lớn đi kèm và những người được xác định là nạn nhân của nạn buôn người.

Nhiều nhà phê bình ở hai Đảng Tự do và Dân chủ đã đồng loạt lên tiếng phản đối ngay sau khi lệnh hạn chế này được đưa ra. Một số thành viên Đảng Dân chủ cánh tả cảm thấy không hài lòng với lệnh này của Tổng thống Joe Biden. Ông Lee Gelernt - luật sư của Liên minh Tự do Dân sự Mỹ cho biết, họ có ý định khởi kiện đối với những hạn chế mới này, và các tổ chức vận động cho người nhập cư khác cũng chỉ trích động thái này của Tổng thống Biden, do tương tự với các chính sách của người tiền nhiệm và đi ngược lại các nghĩa vụ pháp lý của Mỹ đối với những người xin tị nạn.

Cuộc khảo sát của Reuters/Ipsos vào hồi tháng 1 cho thấy, hơn một nửa số cử tri Mỹ ủng hộ việc trục xuất tất cả hoặc hầu hết những người nhập cư không có giấy tờ hợp lệ ở Mỹ. Tuy nhiên, một cuộc khảo sát khác của tổ chức Immigration Hub được công bố vào tháng 4.2024 cho thấy, 71% cử tri ở 7 bang "chiến trường" ủng hộ việc cho phép những người kết hôn với công dân Mỹ, đã ở Mỹ nhưng không có giấy tờ hơn 5 năm được ở lại.

Theo Reuters, chương trình mới có thể giúp củng cố thông điệp từ chiến dịch tranh cử của ông Joe Biden, cho thấy nhà lãnh đạo ủng hộ một hệ thống nhập cư nhân đạo hơn, sẽ mang lại cho hàng trăm nghìn người nhập cư những biện pháp bảo vệ pháp lý mới. Ngoài ra, động thái này cũng giúp thu hút khối cử tri Mỹ Latin và có được lợi thế cho ông Joe Biden ở các bang Arizona, Nevada và Georgia.

Theo The Hill, chính sách nhập cư nhiều khả năng là một trong những chủ đề chính trong cuộc tranh luận đầu tiên giữa hai ứng viên là Tổng thống Mỹ Joe Biden và Cựu Tổng thống Donald Trump vào ngày 27.6 tới. Tại một cuộc vận động tranh cử tại bang Wisconsin, ông Donald Trump đã chỉ trích chính sách trên và nhấn mạnh, sẽ đảo ngược các chính sách của ông Joe Biden nếu trở lại Nhà Trắng, vì từ lâu ông đã có lập trường cứng rắn đối với cả vấn đề nhập cư hợp pháp và bất hợp pháp.

Như Ý (Theo WSJ; The Hill; abc news)